Jak doszło do tego, że pies
jest najlepszym przyjacielem człowieka już od zarania dziejów ? Czy to my
udomowiliśmy wilka czy to może on sam poddał się temu procesowi ? Czy wiedza na
temat pochodzenia psa i jego przodków ma wpływ na nasze myślenie o psach
dzisiaj ? I czy może w jakimś stopniu pomóc nam zrozumieć naszych czworonożnych
towarzyszy ?
Jak wynika z wielu badań pies był pierwszym
udomowionym gatunkiem zwierząt w ogóle i choć nauka tak bardzo poszła do
przodu, nadal nie jesteśmy w stanie podać dokładnego okresu udomowienia psa.
Pochodzi on prawdopodobnie od wilka szarego jednak naukowcy cały czas spierają
się z tym czy w jego żyłach nie płynie dodatkowo krew innych psowatych takich
jak kojoty czy szakale.
Istnieją
dwie podstawowe teorie udomowienia. Pierwsza z nich mówi nam o tym że to
człowiek udomowił wilka. Ludzie mieliby zabierać szczenięta wilków mając nadzieje, że te jak dorosną nie będą się bały ludzi i nie będą wykazywać agresji.
Jednak nie tak łatwo zmienić powstałego przez lata instynktu i założeń
genetycznych.
Dlatego powstała druga teoria moim zdaniem bardziej
prawdopodobna. To wilki wybrały udomowienie- bliskość człowieka, która zapewniała
im dostęp do łatwo zdobytego pokarmu. Pozostawiane przez ludzi odpadki były dla
nich doskonałym łupem. Oczywiście proces ten trwał setki lat, a duży wpływ
miała na to zmiana koczowniczego trybu życia na osiadły miejscowej ludności.
Można
więc tutaj wysnuć wniosek, że wilki te podzieliły się na dwie zasadnicze grupy,
pierwsza z nich bardziej przychylna człowiekowi z pokolenia na pokolenie
wchodziła w coraz większą interakcje z człowiekiem i to te osobniki miały
szanse się rozmnażać. Drugą grupę stanowiły wilki, które w te interakcje nie wchodziły
i pozostawały nadal w stanie dzikim.
Przez cały ten proces ewolucji zmieniło
się wiele cech morfologicznych i anatomicznych, zwierzęta te stały się
mniejsze, ich czaszka i szczęka uległa znacznej zmianie. Ale przede wszystkim
zmienił się ich behawior, który w tak doskonały sposób potrafił przystosować
się do nowych warunków.
Co więc daje nam wiedza o
pochodzeniu psa ? Przecież obecnie żyjące zwierzęta odbiegają swoim zachowaniem
w dużym stopniu od dziko żyjącego wilka. Często błędne wnioski były wysnuwane
na podstawie obserwacji wilków, niestety wilków żyjących w niewoli. Co
uniemożliwiało nam realne spojrzenie na sprawę.
Wilki w niewoli nie stanowią
grup rodzinnych tylko często obcych sobie osobników, nie mogą w każdej chwili
opuścić watahy, co było możliwe w stanie dzikim. Zresztą sam fakt życia w
niewoli znacznie wpływa na zachowania tych zwierząt. W ostatnich latach uległa obaleniu teoria o wilczej dominacji, która narobiła
sporego bałaganu w podejściu do technik szkolenia psów.
W naturalnych warunkach
zwierząt te żyją grupowo, pojedynczy osobnik miałby problem podczas polowania i
mógłby nie zdobyć odpowiedniej liczby pożywienia. Starsze rodzeństwo zostawało
z rodzicami i pomagało wychować nowe pokolenie, jednak każdy z nich mógł w
każdej chwili odejść w celu poszukania własnego partnera lub był do tego
zmuszony przy niedostatecznej ilości pożywienia. W dodatku wilki charakteryzują
się (w odróżnieniu od kojotów, szakali czy lisów) specjalnymi zachowaniami w
grupie oraz instynktem powstrzymującym śmiertelne walki pomiędzy członkami tej
samej watahy.
Istnieje
jednak wiele zachowań które psy odziedziczyły po swoich odległych przodkach
żyjących na wolności. Do takich atawizmów należy między innymi zakopywanie
odchodów oraz tarzanie się z nich, kręcenie się w kółko przed położeniem się w
legowisku oraz najważniejszy z naszego punktu widzenia- instynkt stadny. Ale o
zachowaniach społecznych (i nie tylko) psów w następnym artykule.
Zapraszam J
